Trẻ thơ trong gia đình

“Trẻ thơ trong gia đình” là ấn bản Việt ngữ chính thức đầu tiên của AMI, dịch từ tác phẩm “The Child in the Family”của bác sĩ Maria Montessori do Trịnh Xuân Tuyết và Nghiêm Phương Mai thực hiện. Sách “Trẻ thơ trong gia đình” vừa được Nhà Xuất bản Tri Thức và VMEF xuất bản vào tháng 7 năm 2012. Sách gồm 140 trang, khổ 12 x 20cm.

Theo ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM, đây là “cuốn sách mang tính nhập môn, trình bày khái quát những đặc điểm chủ đạo tư tưởng giáo dục của bà Montessori về những tiềm năng sẵn có trong mỗi đứa trẻ và vai trò của người lớn trong việc giúp trẻ phát triển bản thân một cách tự nhiên, tối ưu nhất theo cách riêng của mình”.

Sách đã được phát hành, độc giả có thể tìm mua tại các nhà sách trong nước.

LỜI GIỚI THIỆU

Bác sĩ y khoa Maria Montessori (1870-1952) là một nhà giáo dục lỗi lạc của nhân loại trong thời cận đại. Sinh trưởng trong vùng Ancona của nước Ý Đại Lợi, bà tốt nghiệp trường thuốc năm 1896 và trở thành vị nữ bác sĩ y khoa đầu tiên của quốc gia này.

Những quan sát của bà về trẻ thơ trong khi hành nghề y khoa đã giúp bà phân tích tinh tường phương cách học hỏi của chúng. Bà kết luận là trẻ thơ tự phát triển sự hiểu biết qua những gì chúng nhận ra trong môi trường sinh hoạt của chúng. Để tìm hiểu thêm về chức năng của tâm trí trẻ thơ, bác sĩ Montessori bắt đầu trau giồi thêm các môn tâm lý và triết học vào năm 1901. Ba năm sau, bà trở thành giáo sư môn nhân chủng học tại Đại Học Roma.

Tâm nguyện cao quý giúp đỡ trẻ thơ của bà mãnh liệt đến nỗi, vào năm 1906, bà đã từ bỏ cả chức vụ giáo sư đại học lẫn nghề nghiệp y khoa để dành toàn thời gian trông nom vài chục trẻ thơ trong một khu lao động nghèo khó nhất của thủ đô Roma. Chính tại địa phương này mà bà đã sáng lập ra cái “Nhà trẻ thơ” (“Casa dei Bambini”) đầu tiên vào năm 1907. Căn nhà lịch sử này cũng là cái nôi của Phương Pháp Giáo Dục Montessori nổi tiếng hoàn cầu sau đó.

Phương Pháp Giáo Dục Montessori được hình thành trên căn bản những quan sát đầy suy luận khoa học của bà. Chúng đã thuyết phục được bà rằng trẻ thơ có một khả năng dễ dàng (như thể không cần cố gắng gì) để hấp thụ kiến thức từ môi trường chung quanh. Trẻ thơ, theo bà, cũng có một sự thích thú không bao giờ chán trong việc vận dụng bằng tay các tài liệu học tập. Mỗi học cụ, mỗi hoạt động trong lớp, mỗi phương pháp dạy dỗ mà bà phát minh đều được căn cứ trên những điều bà nhận thấy trẻ thơ có thể thực hiện một cách “tự nhiên” không cần người lớn trợ giúp. “Trẻ thơ tự dạy chính mình” là một sự thực sâu sắc đã hứng khởi bà trong cuộc hành trình hăng say cải tiến khoa sư phạm giáo dục trẻ thơ cũng như tu nghiệp giáo chức nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là tại Hoa Kỳ, Anh Quốc, Hòa Lan, và Ấn Độ.

Trong “Casa Dei Bambini” hay “Nhà trẻ thơ” (tương đương với một “daycare center” ngày nay tại Hoa Kỳ) ở khu nghèo nàn nhất Roma nêu trên, bà đã cho áp dụng lý thuyết và phương pháp dạy dỗ của bà. Các trẻ thơ gia nhập chương trình học của bà lúc đầu rất là phá phách và vô kỷ luật. Nhưng bà thực ngạc nhiên khi thấy chúng dần dần  hưởng ứng lối dạy dỗ nhân bản của bà, một nhà giáo luôn luôn coi trọng chúng và khuyến khích các đồng sự cũng làm như vậy.

Kết quả cụ thể trong hơn 100 năm qua đã cho thấy phương pháp Montessori cung cấp cho trẻ thơ một kinh nghiệm giáo dục tự nhiên và chân chính. Bà từng nói, “Tôi nghiên cứu trẻ thơ, và chính chúng đã dạy tôi phương cách dạy chúng.” Viễn kiến của bà đã là rường cột cho nền giáo dục trẻ thơ hiện đại tại các nước tiền tiến. Chẳng hạn, một hệ thống học liệu dạy toán cho trẻ thơ 4-5 tuổi đã được bà cho soạn thảo để nhà trường thăm dò mức thích thú về toán của chúng — ở một trình độ mà lẽ thường sẽ cho là chúng còn quá non dại để có thể tham gia. Bà là nhà giáo dục đầu tiên cho thực hiện các bàn ghế nho nhỏ, vừa cỡ cho trẻ thơ ngồi học thoải mái. Bà cũng tin tưởng rằng môi trường giáo dục cũng quan trọng như chính giáo dục vậy. Chính vì niềm tin này mà các trường học mang tên bà thường là một nơi bình an, ngăn nắp, một nơi mà trẻ thơ mến chuộng một cõi riêng của chúng để suy tư và học hỏi.

Bác sĩ Maria Montessori đã qua đời tại Hòa Lan hơn nửa thế kỷ nay, nhưng sự nghiệp lừng lẫy của bà vẫn đang được tiếp tục qua tổ chức “Association Montessori Internationale” (AMI) mà chính bà đã sáng lập tại Amsterdam từ năm 1929.

Tôi rất hân hạnh được giới thiệu cùng độc giả cuốn sách TRẺ THƠ TRONG GIA ĐÌNH . Đây là bản dịch sang tiếng Việt thực hoàn hảo, rất đáng ca ngợi từ cuốn sách mang tựa đề THE CHILD IN THE FAMILY của nhà giáo dục trẻ thơ kiệt xuất Maria Montessori (do Nancy Rockmore Cirillo dịch từ tiếng Ý, và ABC Clio Ltd xuất bản năm 1989). Tôi đã đọc kỹ công trình chuyển ngữ này của hai dịch giả Trịnh Xuân Tuyết và Nghiêm Phương Mai.  Đây là một tài liệu nhập môn lý tưởng cho các chương trình đào tạo giáo chức tại Việt Nam cũng như cho các khóa hội thảo dành cho các phụ huynh nặng lòng với giáo dục trẻ thơ.

Theo Giáo sư Tiến sĩ Đàm Trung Pháp
Phân Khoa giáo dục

Texas Woman’s University, USA