Nhận thức của bộ não về kinh tế học
Trong tác phẩm mở đường xuất bản năm 2005 mang tựa đề On Intelligence (tạm dịch: Trên Nền Trí Tuệ), Jeff Hawkins đã đưa ra một mẫu hình khoa học khác về cách thức mà não người hoạt động. Theo quan điểm của tác giả, bộ não không phải là một cỗ máy Turning dùng để xử lý các ký tự tuân theo một bảng quy tắc, vốn là mô hình nền tảng của máy tính và trí tuệ nhân tạo. Thay vào đó, não người là bộ nhớ khổng lồ có phân cấp không ngừng ghi nhận những gì nó cảm nhận được và dự báo điều gì sẽ xảy ra tiếp theo.
Não dự báo bằng cách tìm ra những điểm tương đồng giữa các mô thức dữ kiện thu nhận được bằng giác quan và những kinh nghiệm đã tích lũy trước đó và được lưu trữ trong bộ nhớ khổng lồ của nó. Não phối chọn các âm thanh rời rạc trong biển tiếng ồn với một bản nhạc đã từng nghe, hoặc gương mặt một người đang ngụy trang với gương mặt của con cái bạn. Ý tưởng tương tự như chức năng tự hoàn chỉnh trong hộp tìm kiếm của Google – liên tục dự đoán ký tự nào bạn sẽ nhập kế tiếp dựa trên những gì bạn đã gõ trước đó.
Để thấy được sự phân cấp trong cơ chế này, hãy xem xét việc bằng cách quan sát chỉ một vài ký tự, bạn có thể đoán cả từ; bằng cách nhìn vào một số từ, bạn có thể đoán ý nghĩa của cả câu, hoặc thậm chí cả đoạn. Thực ra thì ngay lúc này bạn phải đoán xem tôi đang đi đến đâu với toàn bộ những lời dẫn giải này. Sự phân cấp cho phép bạn hiểu ý nghĩa, cho dù thông tin tiếp cận với não của bạn thông qua con đường đọc hay nghe. Do vậy, não là bộ máy cảm ứng dự báo tương lai trên cơ sở tìm ra những điểm tương đồng, ở nhiều cấp độ khác nhau, giữa hiện tại và quá khứ.
Mô hình thay thế của Hawkins về cách thức bộ não hoạt động có các ứng dụng quan trọng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm cả lĩnh vực mà bản thân tôi dành hầu hết thời gian của mình để suy nghĩ về nó: chiến lược phát triển kinh tế.
Về mặt định nghĩa, phát triển không chỉ là nhiều hơn hiện trạng, giống như người trưởng thành không chỉ là đứa trẻ to xác. Cả quá trình bao gồm bổ sung lẫn kết hợp các tiềm lực mới và hiện hữu nhằm hỗ trợ cho các hoạt động phức tạp và đa dạng hơn.
Tuy nhiên, việc phát hiện ra những nhân tố mới có thể được thực hiện thành công quả là phức tạp, bởi vì việc này đòi hỏi bạn phải xác định được bản thân mình sẽ cần gì và có khả năng tạo ra điều đó hay không. Đây là lý do tại sao dự án Millennium Villages (tạm dịch là Các Ngôi Làng Thiên Niên Kỷ) của Jeffrey Sachs bị ngưng trệ, theo như phân tích trong cuốn sách gần đây của nhà báo Nina Munk. Munk cho rằng, có quá nhiều thiếu sót khi tìm cách chuyển đổi người nông dân từ nền nông nghiệp tự cung tự cấp sang nền nông nghiệp thương mại.
…………
Trần Thị Minh Ngọc dịch
(Nguồn: Phantichkinhte123, ngày 07/01/2015)
